Waar een wil is, komt een weg, is de titel van het rapport van de Commissie Hertogh, dat donderdagmiddag werd gepresenteerd door voorzitter prof. dr. ir. M.J.C.M. Hertogh. De commissie ziet voldoende aanleiding om door te gaan met de uitvoering van het project binnen het huidige contract en geeft zeven aanbevelingen om het project weer op koers te laten komen.

In een eerste reactie geven Aanpak Ring Zuid en Combinatie Herepoort aan de aanbevelingen op hoofdlijnen te onderschrijven. De komende periode staat in het teken van het voeren van gesprekken om de aanbevelingen uit te werken en aan te scherpen. De heer Hertogh zal dit proces te begeleiden. De uitkomsten hiervan en een plan van aanpak worden begin april 2019 verwacht. Ondertussen gaan de voorbereidende werkzaamheden buiten door.

In een toelichting op de aanbevelingen onderscheidt Hertogh drie hoofdredenen voor de ontstane situatie. “Buiten zien we dat er moeite is het werk onder controle te krijgen, bijvoorbeeld het afgelasten van de zomerstremming en het niet op zijn plaats krijgen van de Helperzoomtunnel. Daarnaast zien we dat partijen wel contact hebben, maar niet echt samenwerken. Partijen zijn bang dat als ze samenwerken dat ze elkaars verantwoordelijkheden overnemen. Mede omdat het onderlinge vertrouwen is weggeëbd door een aantal issues buiten. Ten derde: er is een financiële spanning in het project en die hangt als een donkere wolk boven het project. Dit maakt partijen uitermate voorzichtig.”

De commissie heeft drie verschillende scenario’s bekeken, stoppen met het project, doorgaan op dezelfde (werk)wijze als afgelopen jaren en doorgaan met het project op een andere (werk)wijze. De
conclusie van de commissie Hertogh is dat doorgaan met het project zonder wijzigingen van het contract uitgangspunt is voor de aanbevelingen, omdat er voldoende aanknopingspunten zijn voor verbetering.

Aanbevelingen
De commissie heeft zeven aanbevelingen over de volgende onderwerpen. Belangrijk uitgangspunt hierbij is: ‘basis op orde’.

1. Slagvaardige organisatie en overlegstructuur
2. Houding en gedrag
3. Herstart inhoudelijke werkzaamheden
4. Alliantie voortzetten
5. Planning
6. Financiën
7. Plan maken en vastleggen van de resultaten

Helperzoomtunnel
Op advies van de commissie gaan Aanpak Ring Zuid en Combinatie Herepoort tijdens de gesprekken nu al de aanbevelingen toepassen in een concreet deelproject, om te toetsen hoe dit in de praktijk gaat uitwerken. De opgedane ervaringen kunnen helpen om goede afspraken te maken over het uitvoeren van de aanbevelingen in brede zin. Aanpak Ring Zuid heeft samen met Combinatie Herepoort ervoor gekozen dit toe te passen bij het inschuiven van de Helperzoomtunnel. Deze keuze is mede gedreven door de urgentie om de tunnel nog in 2019 te realiseren. De heer Hertogh zal ook dit proces begeleiden.

Commissie
Op 18 september 2018 maakten Aanpak Ring Zuid en Combinatie Herepoort bekend dat zij gezamenlijk een commissie zouden instellen onder leiding van prof. dr. ir. M.J.C.M. Hertogh. De commissie kreeg de opdracht advies uit te brengen over hoe Aanpak Ring Zuid en Combinatie Herepoort het beste om kunnen gaan met problemen waar zij op dit moment tegenaan lopen. De commissie bestaat uit ervaringsdeskundigen van beide partijen, die op afstand van het project staan.

Werkzaamheden gaan door
Ondertussen blijft Combinatie Herepoort verder gaan met werkzaamheden waarvoor toestemming is of kan worden verleend om verdere vertraging te voorkomen. Op dit moment werkt Combinatie Herepoort onder andere aan de sloop van een deel van een doosconstructie onder de zuidelijke ringweg, ter hoogte van de Verlengde Meeuwerderweg en aan de renovatie van het viaduct Vrijheidsplein. Tijdens de treinvrije periode in week 7 wil Combinatie Herepoort het viaduct bij de Esperantostraat deels gaan slopen. Om dit mogelijk te maken wordt de zuidbaan van de zuidelijke ringweg omgezet naar de tijdelijke weg in de nacht van 25 op 26 januari 2019. Dit betekent ook dat de oprit Kempkensberg er definitief uit zal gaan. De documenten die nodig zijn om toestemming te verlenen voor het deels slopen van het viaduct liggen nog ter beoordeling bij de projectorganisatie voor.

BIJLAGE: WEERGAVE ADVIES COMMISSIE HERTOGH 

De commissie heeft drie verschillende scenario's bekeken, stoppen met het project, doorgaan op dezelfde (werk)wijze als afgelopen jaren en doorgaan met het project op een andere (werk)wijze. In dat laatste scenario kan dat zonder wijzigingen van het contract, met wijzigingen van het contract (een andere contractvorm) en met een andere samenwerkingsvorm/-contract. Een belangrijke conclusie van de commissie Hertogh is dat doorgaan met het project zonder wijzigingen van het contract uitgangspunt is voor de aanbevelingen die de commissie vervolgens doet.

De commissie doet 7 aanbevelingen om belemmeringen en impasses vanuit het verleden op te lossen en de voortgang van het project Aanpak Ring Zuid te bevorderen. Deze aanbevelingen zijn procesmatig en niet technisch-inhoudelijk van aard. De kern van de aanbevelingen is zorgen voor een open, transparante, professionele en zakelijke werkomgeving waarin nauw wordt samengewerkt.

1. Slagvaardige organisatie en overlegstructuur
Binnen een project van deze omvang is een overlegstructuur opgebouwd met verschillende lagen van overleggen.De overlegstructuren zijn onvoldoende op elkaar afgestemd en niet duidelijk. Ook besluitvorming, aansturing en escalatieniveaus zijn niet altijd even helder. Het advies is een eenduidige, slagvaardige organisatie-, overleg- en besluitvormingsstructuur te bouwen. De commissie doet daarvoor een aantal suggesties.

2. Houding en gedrag
De commissie beveelt aan een gedragscode op te stellen met de gewenste houding en gedrag. Elke medewerker denkt vanuit een gedeeld belang en stelt zich proactief en faciliterend op. Dit wordt alleen bereikt met een flexibele, proactieve, transparante en coöperatieve houding.

3. Herstart inhoudelijke werkzaamheden
Om (deel)ontwerpen en uitvoering te versnellen is een goed werkend projectmanagementsysteem aan de kant van Combinatie Heerepoort en een systeemgerichte contractbeheersing aan de kant van ARZ van groot belang. De commissie adviseert beide systemen door een onafhankelijk bureau te laten auditeren.

4. Alliantie voortzetten
Onderdeel van het project is een alliantiefonds voor het ondervangen van gezamenlijk gedragen risico's en het benutten van kansen. Hiervan is tot nu toe weinig gebruik gemaakt. Het gezamenlijk dragen en willen aanpakken van risico's en het gezamenlijk vinden van optimalisaties leidt tot meer vertrouwen in elkaar. Er moet worden gekeken voor welke onderdelen dit fonds kan worden ingezet.

5. Planning
Beide partijen moeten samen een actuele planning ontwikkelen, zonder dat ARZ verantwoordelijkheden overneemt van Combinatie Herepoort, en vervolgens ook werken volgens deze planning.

6. Financiën
De commissie geeft adviezen over deelopleveringen, betalingssystematiek en financiële beheersing.

7. Plan vastleggen en resultaten
Het advies van de commissie is de basis voor een nieuwe start. Het belangrijkste is dat beide partijen dit advies nader uitwerken naar concrete acties en hier een plan van aanpak voor maken. De deadline die de commissie daarvoor geeft is 1 april 2019.